Bakanlıkça ödenen destekleme ödemelerinde 2012 yılında dosya bedeli adı altında kişi başına 10,00 TL. nin her başvuruda Bakanlık döner sermayesi hesabına yatırılması uygulamasına başlanılmıştır.
Desteklemelerin yapılmasında üretici örgütlerine görev ve sorumluluk verilmiştir. Bu sorumluluğun yerine getirilmesinin uygulamada ciddi bir organizasyonu gerektirdiği de bir gerçektir. Desteklemelerin üreticiye ulaştırılmasında tabanda en yaygın durumda olan kooperatiflerin rolü de tartışılmaz.
Bakanlık mademki kooperatifleri bir işletme olarak değerlendirmektedir o halde kooperatif ortaklarının tamamından ayrı ayrı dosya parası talep edilmesi yasaya ve mevcut mevzuata aykırı bir uygulamadır. Yoksa kooperatiflerin bir işletme olarak kabul edilmesinin hiçbir anlamı yoktur.
Bakanlık döner sermayesine desteklemelerden böyle bir kesinti yapılmasını doğru bulmak kesinlikle mümkün değildir. Ancak bu kesintiden vazgeçilmeyecekse, Bakanlığın Merkez Birliği kesintisi gibi doğrudan desteklemelerden kesmesi, bu da yapılmayacaksa peşin tahsilât yapılmaması, örgütlerce sadece destekleme alan ortaklarından kesinti yapılarak döner sermaye hesabına aktarılması ve en kısa zamanda mevzuatta bu uygulamanın kaldırılarak üretici lehine yeni düzenleme yapılması gerekmektedir.
TOBB’DA KOOPERATİFLER VARMI?
Bakanlıkça döner sermaye kesintilerinden bahsederken hemen hemen her kuruluşun elinin üreticinin cebinde olduğunu da görmemek mümkün değil.
Bu gün ülkemizde sadece tarımsal amaçlı kooperatif olarak yaklaşık 8.000 civarında kooperatif var. Bu kooperatiflerin her yıl Ticaret odalarına aidat olarak yatırmak zorunda oldukları aidatlar önemli meblağlara ulaşmaktadır. Yasadan alınan güçle zorunlu ödeme ve zorunlu üyelik Sivil toplum kuruluşlarının en temel ilkesi olan gönüllülük ilkesine de aykırı bir uygulamadır.
Diğer taraftan tarımsal sanayiye hammadde temin eden üreticinin ekonomik faaliyetlerini yürüten ve en temel örgütü olan kooperatiflerin yaptırdıkları borsa tescilinde ve ürün pazarlamalarında yapılan kesintilerde önemli boyutlara ulaşmaktadır.
Tüm bu kaynakların sağlanmasına karşın, odalarda ve borsalarda kooperatiflere hizmet verildiğini de söylemek mümkün değildir. Hala ürün borsaları bile oluşturulamamıştır.
Her şey bir tarafa, Ticaret odalarında ve Borsaların önemli bir kısmında ve en önemlisi TOBB da bir kez dahi kooperatifçilikten bahsedilmediği gibi sanki kendileriyle hiç alakasız kuruluşlarmış gibi davranışlarla karşılaşılmaktadır.
O zaman; Kooperatiflerimiz neden oraya üye olmak zorunda olsun? Neden bunca kaynak oraya aktarılsın? Bizim kendi örgütlerimizin bu işleri (sonuçta belge verme kayıt yapma vs.) yapmasının neden önü açılmaz? Milli Kooperatifler Birliğimiz bu işi neden yapamasın? Ekonomik ve siyasal gücün, bu kadar önemli yapıları mağdur etmeye yönelik kullanılması ne kadar etik bir davranıştır?
Bu konuların artık kendi camiamızda ciddi ciddi tartışılması gerektiğine inanıyorum.
Saygılarımla.
29.04.2013
EROL AKAR
