Ülkemizde bu güne kadar, ekonomiye katkıları yeterince irdelenmeyen, Ancak, tüm dünyada özel sektör ve kamu sektörünün yanında 3. bir sektör olarak önemli bir yer bulan kooperatiflerin öneminin 21 Aralık Dünya Kooperatifçilik Günü vesilesiyle de olsa gündeme getirilmesi ve kamuoyu ile paylaşılması giderek daha da fazla önem arz etmektedir.
Özellikle dar ve orta gelirli kesimlerin ekonomik faaliyetlerini yürütmek, üreticinin pazarda etkinliğini sağlamak, yerinde istihdamla bölgesel kalkınmayı desteklemek, kooperatifçiliğin ana hedefi olarak görülmüştür.
Ülkemizde fiyatlar, ekonominin doğal koşulları içerisinde oluşmamaktadır. Üretici piyasanın arz ve talep dengesini gözleyecek ve ona göre dengeleri oluşturacak, rekabet edebilir mekanizmaları oluşturamamıştır.
Yıllardan bu tarafa pazardaki hâkimiyet unsurları değiştirilememiştir. Çünkü fiyatların oluşturulmasında üretici ile nihai tüketicinin etkin olmasını sağlayabilecek kooperatif yapıların oluşmasına veya gelişmesine yeterince önem verilmemiştir.
Özellikle 1980 li yıllardan 2000 li yılların başına kadar merkez ve bölge birliklerinin faaliyetlerinin sağlanamamış olması nedeniyle, kooperatifler her türlü koordinasyondan uzak, tek başlarına her türlü eğitim ve denetimden uzak hem hizmet vermeye, hem de ayakta kalmaya çalışmışlardır.
Halbuki gelişmiş ülkelerde tüm bu sorunların çözümünde kooperatifler önemli bir argüman olarak değerlendirilmiş, refahın tabana yayılmasında çok önemli bir görevi yerine getirmişlerdir.
Hiç şüphesiz kooperatifçiliğimizin çözümlenmesi gereken sorunları vardır. Denetim ve eğitim sorunlarının yanında köyden kente yaşanan göç olgusu nedeniyle birim kooperatiflerin de giderek küçülmesidir.
Diğer taraftan Örgüt çeşitliliği yüzünden birimler giderek küçülmekte ve zafiyetleri artmakta, üretici mevcut örgüt yapısı içerisinde rekabet gücü oluşturamamaktadır. Hatta bu yapılanma içerisinde, sadece kooperatifler değil hiçbir üretici örgütünün arzulanan kurumsal kapasiteye ulaşması da mümkün olmayacaktır.
1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu ile ilgili değişiklik çalışmaları gündemdedir. Bazı taslak çalışmalarda kamuoyuna yansımaktadır. Çalışmalar umarız üreticinin güçlenmesine neden olacak düzenlemeleri getirir. Bu konulardaki düşüncelerimizi ileriki süreçte tabii ki okuyucularımızla da paylaşacağız.
Birleşmiş Milletlerin 2012 yılını Uluslararası kooperatifler yılı olarak ilan etmiş olması,
Ülkemizde Türkiye kooperatifçilik stratejisi ve eylem planının yürürlüğe konulmuş olması,
2014 yılının Birleşmiş milletler tarafından Aile çiftçiliği yılı olarak ilan edilmiş olması, Ülkelerin ekonomilerinde, olası risklerin paylaşılmasında, aile çiftçiliğinin ve kooperatiflerin öneminin vurgulanması bakımından son derece önemli olduğunu göstermektedir. 23.12.2013
EROL AKAR
