Sivil Toplum Kuruluşları, resmi kurumlar dışında ve bunlardan bağımsız olarak çalışan, politik, sosyal, kültürel, hukuki ve çevresel amaçları doğrultusunda lobi çalışmaları, ikna ve eylemlerle çalışan kuruluşlardır.
Meslek örgütleri ise hukuki bir çerçevesi ve ekonomik yapısı olan kar amaçsız örgütler olup yarattığı katma değeri tekrar mesleğin ve meslektaşlarının gelişimine harcayan ve bu anlamda sosyal fayda yaratan kurumlardır.
Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları, sivillikle resmiyet arasında ki meslek kuruluşlarıdır. Ancak gerçek sivil toplum kuruluşu oldukları tartışmalıdır. Çünkü bu tip kuruluşların örgütlenme yapısında üyelik gönüllülük esasına dayanmamaktadır.
Diğer taraftan Anayasa ve yasalardan alınan güçle kamu otoritesi adına kendi meslek mensuplarına yaptırım uygulayabilmektedirler.
Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulunca yayınlanan bir araştırma ve inceleme raporunda kooperatiflerde sivil toplum kuruluşu olarak nitelendirilmiştir.
Kooperatiflerin, 1163 Sayılı Kooperatifler Kanununun genel ilkeleri çerçevesinde bakıldığında ve dünyaca kabul görmüş ilkeleri irdelendiğinde sivil toplum kuruluşu olarak nitelendirilebilecek örgüt yapısına sahip oldukları görülecektir.
Yakın geçmişte Devletin etkisini ve müdahalesini artıracak yasal düzenlemelerle yapısal özelliklerinin bir kısmı dejenerasyona uğratılmış olsa da, sivil toplum kuruluşlarında aranan, demokratik işleyiş, gönüllülük, kar amaçlı bir kuruluş olmaması ve gelir fazlasının risturn olarak ortaklarına geri dönmesi gibi özellikleri ile kooperatifler hala farklılıklarını korumaktadır.
Kooperatiflere alternatif üretici örgütleri ikame edilmeye çalışılsa da, tüm gelişmiş Ülkelerde olduğu gibi Ülkemizde de toplumsal kalkınmada hala vazgeçilmezliği tartışmasız kuruluşlardır.
Demokrasiyi özümsemiş ülkelerde, sivil toplum kuruluşlarının toplumsal yaşamdaki önemine paralel olarak, Ülkemizde de giderek sivil toplum kuruluşlarının önemi giderek artmaktadır. Ulasal iradenin oluşmasını, sadece siyasi partilerin sağlayamadığı sivil toplum kuruluşlarının bu oluşumda etkin rolü olduğu bir gerçektir.
Ancak sivil toplum kuruluşlarının demokratik işleyişinde ve toplumsal anlayışta henüz olgunlaşmadığı hatta bazı sivil toplum kuruluşlarının giderek zafiyet içerisine girdiği de görülmektedir.
Kamu kurumu niteliğindeki meslek örgütlerinin bir kısmının, yasalardan aldığı güçle devasa kuruluşlar haline gelmiş olmasına rağmen, bu gücü kendi meslek mensupları için yeterince ve doğru bir şekilde kullandığı artık kamuoyunda ciddi bir şekilde tartışılmaktadır.
Sivil toplum kuruluşlarınca yapılan faaliyetler değerlendirildiğinde, bazı istisnalarına rağmen genel olarak yöneticilerinin siyasetin etkisine girerek örgütlerini siyasi ikbal aracı olarak görmektedirler.
Bu yüzden temsil ettikleri kesimin sorunlarını dile getirmekten kaçınmakta, haksız veya yasal olmayan uygulamalara direnç gösterememektedirler.
Yerelden tutunda merkez düzeyinde dahi bu tavır en açık bir şekilde görülmekte, hatta her dönemde siyasi iktidara yakın olduğunu göstermek çabası içerisinde olabilmektedirler.
Bazen tam tersi olmakta, ne pahasına olursa olsun muhalefet yapmayı bir meziyet sayarak, her türlü icraata karşı çıkılmakta, yine kendilerine, bu yolla siyasi zemin hazırlamaya çalışmaktadırlar.
Diğer taraftan;
İktidarlar, yöneticilerinin siyasi görüşlerine göre örgütlere yakınlık duymakta veya kendi siyasi görüşüne uymayan yöneticileri yıpratmak uğruna, bu örgütü oluşturan kesimin mağduriyetine neden olabilmekte, hatta alternatif örgüt oluşturulması çabasına dahi girebilmektedir.
Görülüyor ki; sivil toplum kuruluşlarının bir kısmı yasalardan aldıkları ayrıcalıklı güçle toplumun sırtında bir yük oluştururken, iktidarlar bu gücü kendilerinin arka bahçesi olarak görmeye devam etmektedir.
Umarım, sivil toplum kuruluşları, demokrasiyi gerçek anlamda özümsediğimiz zaman hak ettiği yerde olacaktır.
Saygılarımla.
19.02.2013 EROL AKAR
